Türkiye’nin hemen hemen her kentinde artan ay çiçeği yağı fiyatları gündem oldu. Artan yağ fiyatları nedeniyle Uşak’ta da bazı vatandaşlar marketlere akın ettiler ve uygun fiyata şimdiden sıvı yağ alma yoluyla maliyetlerini en az seviyeye indirgemeye çalıştılar.
Yağ fiyatlarındaki artışlar nedeniyle 81 ilin valiliği tarafından bir dizi denetim yapıldı. Yağ stokçuluğu ile mücadele adı altında, perakendeciye baskı uygulandığı da görüldü. Hatta bir ilin valisi, marketteki bütün yağları akşama kadar satma talimatı dahi verdi. Türkiye belki de tarihinde görmediği mevzuları, ay çiçeği yağı fiyatlarındaki dalgalanmayla bir anda yaşadı.
Konuyla ilgili görüştüğüm bazı market yöneticileri ve sahipleri, sorunun alış fiyatlarındaki yükselişten kaynaklandığını ifade ettiler.
Yağ fiyatlarının toptan gelişindeki artışın marketteki etiket fiyatlarında belirleyici olduğunu ifade eden market sahipleri, vatandaşın yoğun talepte bulunduğu markaların fiyatlarında önemli seviyede artışlar olduğunu kaydetti.
Konuyla ilgili görüştüğüm bir market sahibi, “Sıvı yağ fiyatlarındaki artışın bizimle bir ilgisi yok. Biz toptan aldığımız rakamlara göre fiyatlama yapıyoruz. Şu anda tutulan 2 markadan birinin 5 litrelik yağın toptan liste fiyatı 215 TL ve bir diğerinin de 200 TL. Zaten litre fiyatları da 45-50 TL arasında değişiyor. Biz bu fiyatlara alış yapmak için parayı peşin olarak veriyoruz. Aksi halde ödeme gününde o günün yağ fiyatları baz alınarak ücretlendirme yapılıyor. Bu noktada vatandaşımızın market sahiplerine karşı daha anlayışlı olması lazım. Sorunun kaynağı marketçiler değildir. Üretim bazında yaşanan hammadde tedariki ve buna bağlı olumsuz yansımaların sonucu şu anda yaşanmaktadır. Bizler de kendi evlerimizde tükettiğimiz ay çiçek yağını pahalıya satın alıyoruz. Bu durum müşterilerimiz gibi bizleri de üzmektedir. Sorun temelden çözülmeli" dedi.
TURGUT ÖZAL VAKTİYLE UYARMIŞTI: SERBEST PİYASA KURALLARI DIŞINA ÇIKILMASI ÜRÜN KITLIĞINA YOL AÇAR
Öte yandan Türkiye benzer durumları daha önceki yıllarda da yaşadı. Liberal ekonomilerde oyunu kuralına göre oynamayan yönetimler her zaman daha büyük sorunları beraberinde getirdi. Merhum Cumhurbaşkanı ve bir dönemin Başbakanı Turgut Özal 15 Aralık 1984'teki açıklamasında piyasadaki çifte fiyat ve karaborsa için şu uyarıları yapmıştı: "Ekonomin tabi kanunları vardır. Bu kanunların dışına çıkarak nehri tersine akıtmaya çalışmayın. Ekonomide arz talep sistemi varken, fiyat kontrollerine dayanmak kara borsa ve çifte fiyatları doğurur."
