SOYADI DUR AMA KENDİSİ DURMUYOR

ALP ARSLAN DUR 233 YILLIK KİTABEYİ BULDU

Uşak Tanıtım ve Kültür Gönüllüleri Derneği yönetim kurulu üyesi,  araştırmacı Alp Arslan Dur, Uşak tarihi açısından önemli bir kitabeyi gün yüzüne çıkardı.  Dur, 233 yıl önce Uşak âyanı Osman Ağa tarafından yaptırılan çeşme kitabesini araştırma neticesinde buldu.

Kurşunlu Cami bahçesinde bulunan mezar taşlarını inceleyen Alp Arslan Dur, bir mezar taşının, aslında mezar taşı değil 233 yıllık bir çeşme kitabesi olduğunu keşfetti.

2 ASIRLIK ÇEŞME KİTABENİN ÖYKÜSÜ

Tarihe ışık tutacak bir kitabeyi keşfettiği için mutlu olduğunu kaydeden Alp Arslan Dur, açıklamasında: “Uşak âyânı Osman Ağa babasının vasiyetini yerine getirerek çeşmeyi bugün “Kurşunlu” ya da eski adı ile “Büngüldek”  olarak bilinen camiinin aşağı giriş kapısının hemen sol tarafına (sokağa bakan kısmında) yaptırmıştır. Çeşmenin yapılış tarihi Hicri: 1197, Miladi: 1783 yılıdır “ dedi.

Alp Arslan Dur açıklamasına şöyle devam etti: “Çeşmenin elimizdeki arşiv fotoğraflarında 1951 yılında sağlam olduğunu ve daha önce merhum Haşim Tümer Hocamızın 1969 yılında yayınlanan “Uşak Tarihi” adlı eserinde kitabeden bahsettiğini dolayısı ile 1969 yılında da ayakta olduğunu araştırmalarımız neticesinde  öğrendik. 1970’li yıllarda,  camide gasil hane ihtiyacı doğduğu, bu gasil hanenin inşaatı sırasında Uşak âyânı Osman Ağa tarafından yaptırılan çeşmenin yıkıldığı anlaşılmaktadır.

Dur, kitabeyi buluş öyküsünü de şöyle açıkladı.

“Kurşunlu caminin restore edileceğini öğrendim. Restorasyonun ne aşamada olduğuna bakmak için camiye girdim. Henüz çalışmalar başlamamış iskeleler kuruluyor idi. Sonra yine cami avlusunda bulunan daha önce araştırmasını yaptığım Derūnî Ali Efendi” olarak bildiğimiz “Nebī Efendī-zāde ‘Ali b. ‘Abdullah el-Uşşākî efendinin makam kabrini ziyaretten sonra, hazireye girdim. Mezar taşlarını incelerken bir tanesi dikkatimi çekti ve bunun mezar taşı olamayacağından şüphelenerek, Akhisar’da Din Kültürü öğretmeni olarak görev yapan ve derneğimizin fahri üyesi Mustafa Kuzucuk Hocama tercüme etmesi için gönderdim.

Uşak âyânı Osman Ağa babasının vasiyeti üzere yaptırdığı çeşmenin kitabesinde:

“Çünkî bünyâd idicek bu çeşmeyi Osman A'yân

Rûhınî şâd eyledi Hacı Kerim'in Müsteân

Bir oğul kim atasîyçün böyle bir hayrât ide

Lâ cerem olur makâmı hûriyle bâğ-ı cinân

Teşne-i cûyendeler gördükde dîr târihini

Uşak Belediyesi'nin sattığı arsalarla ilgili iddialara yanıt verdi Uşak Belediyesi'nin sattığı arsalarla ilgili iddialara yanıt verdi

Şᾱd ola ruh-ı Kerim'in içe suyundan hemân” diye yazdırmıştır.

 

Günümüz Türkçe’siyle:

Ayan Osman bu çeşmeyi yaparak

Allah’ın yardımıyla Hacı Kerim’in ruhunu memnun etti.

Öyle bir evlat ki atası için böyle hayırlar yaptı

Günahsız olarak, cennet bahçesinde huriyle olsun makamı

Susamış olanlar bu çeşmeyi görünce, tarihi için derler

Hemen bu çeşmenin suyundan içerek “Kerim’in ruhu şâd olsun” desinler.

Mustafa Kuzucuk Hocam, bu kitabede geçen “Şᾱd ola ruh-ı Kerim'in içe suyundan hemân” mısraının ebced hesabı yöntemiyle, tarihini de belirlemiştir. Buna göre bu çeşmenin yapılış tarihi Hicri: 1197, Miladi: 1783 olduğunu söylemiştir.

Haşim Tümer hocamızın “Uşak Tarihi” kitabının 118. Sayfasında, bu çeşme için verdiği bilgide, yapılış tarihi olarak H:1184 / M:1764 diye yazmıştır. Bu konuda Kuzucuk hocamız:

“Merhum Haşim Tümer Hocamızın Uşak Tarihi adlı kıymetli eserinde, Kurşunlu Cami Çeşmesi hakkında bilgi verirken, yapılış tarihini H:1184 / M:1764 olarak vermiş. Bunu neye göre yazdığını bilmiyorum. Hicri: 1184 yılının miladi karşılığı: 1770’tir. Ancak, kitabenin son satırında geçen “Şᾱd ola ruh-ı Kerim'in içe suyundan he'mân”  mısraının ebced karşılığını hesapladığımızda, Hicri: 1197, Miladi olarak: 1783 tarihini görüyoruz. Bir üst mısraında geçen “Teşne-i cûyendeler gördükde dîr târihini” ifadesinden, bir alt mısrada bu çeşmenin yapılış tarihinden bahsedildiğini anlıyoruz “dedi. 

Mustafa Kuzucuk Hocam bunun bir çeşme kitabesi olduğunu söyleyerek transkriptini ve günümüz Türkçe’sine çevirisini yaptı. Daha sonra her şey çorap söküğü gibi arka arkaya  gelmeye başladı. Yalnız burada Mustafa Kuzucuk Hocama ayrıca teşekkür etmek isterim ki bu kitabenin açığa çıkmasında en büyük rolü o oynamıştır.”

Yapılması gerekenler konusunda ise: ”Kitabenin takılı olduğu mezardan sökülerek yine cami içinde veya dışında yapılacak aslına uygun  çeşmeye ya da caminin ön tarafına yapılan ek binanın bir bölümüne takılmasının binaen korunmasının uygun olacağı bu sayede Uşak âyanı Osman Ağanın ruhu şad olacağı” yönünde görüş belirtti.

 

Editör: TE Bilişim