Antibiyotikler,bakteriyel enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılan ve insan sağlığı açısından çok büyük öneme sahip ilaçlardır.Bu kimyasal maddeler bakterilerin çoğalmasını önler ve bakterileri öldürür.Enfeksiyon hastalıkları sık rastlanan hastalıkların başında gelmektedir.Bu hastalıklara bakteri,virüs,parazit ve mantarlar neden olmaktadır.Tedavide ise hepimizin bildiği gibi en sık antibiyotikler kullanılmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki antibiyotikler esas olarak bakterilere karşı etkilidir ve virüslere karşı hiçbir etkileri yoktur.
Antibiyotikler özellikle gereksiz yere yaygın ve yanlış kullanıldığında hızla direnç gelişebilir.Antibiyotik direnci bakterilerin antibiyotik varlığında çoğalabilmeleri ve canlılıklarını sürdürebilmeleri anlamına gelir ve direnç geliştiği durumlarda kullanacağımız antibiyotikler bakterileri öldüremez ve dirençli bakterilerin oluşturduğu enfeksiyonlar hayatımızı tehdit eder duruma gelebilirler.
Ülkemizde antibiyotikler hala en çok kullanılan ilaçlar içerisinde birinci sırada yer almaktadır.Elektronik reçete verileri üzerinden yapılan çalışmalarda antibiyotik kullanımı Türkiye ortalaması yüzde 35’ler düzeyindedir ve neredeyse her 100 reçetenin 35’inde antibiyotik ilaçlar mevcuttur.Ve ne yazık ki yine yapılan araştırmalar bunların önemli bir kısmının gereksiz ve yanlış kullanıldığını ortaya koymaktadır.Örneğin nezle,grip gibi virüs kaynaklı hastalıklarda bile ülkemizde yaygın olarak antibiyotik kullanıldığı tespit edilmiştir.
Antibiyotikleri bilinçli kullanma,direnç gelişimini önleme ve kullanım oranlarını düşürmek için toplum olarak farkındalığımızı ve duyarlılığımızı artırmamız gerekmektedir.Bu amaçla ülkemizde 2008 yılından bu yana 18 Kasım Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü etkinlikleri kapsamında çeşitli kampanyalar düzenlenmektedir.
Akılcı antibiyotik kullanımı konusunda halkımız; hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanmamalı,hekim antibiyotik önerdiğinde mutlaka eczacılarına danışarak belirtilen doz ve tedavi sürelerine uyulmalı,gebelik-emzirme durumu ve mevcut kronik hastalıklar konusunda hekime bilgi verilmeli, kendilerini iyi hissetse bile tedavi hekimin belirlediği süreden önce sonlandırılmamalı,bir önceki tedaviden kalan ilaçları asla kullanmamalı,bir başkasına iyi gelen ilacın kendisine zarar verebileceği göz önünde bulundurulmalı, özellikle grip,nezle,soğuk algınlığı gibi virüslere bağlı hastalıklarda antibiyotiklerin tedavide yeri olmadığı unutulmamalıdır.
Dr. Alper Cem ÜNAL
İl Sağlık Müdürü
