Ulubey İlçesine bağlı Avgan Köyünde bulunan 560 yıllık Çıtlık Ağacı görenleri hayrete düşüyor. İçi tamamen boş olan ağaç, bu haline rağmen yeşeriyor. Avgan köylülerinin sembolü olan çıtlık ağacının köye uğur getirdiğine inanılıyor.
Ulubey İlçesine bağlı Avgan Köyünde bulunan Çıtlık Ağacı 560 yıldır zaman karşı direniyor. Kara ağaçgillerden, düz kabuklu, kerestesi sert ve dayanıklı bir ağaç, çıtlık, yada diğer adıyla melengiç (Celtis) olan bu ağacın mercimekten büyük, yuvarlak, buruk lezzette meyvesinden kahve yapılıp içiliyor. Çıtlık Ağacının Anadolu halkı arasında nazara karşı uğur getirdiğine inanılıyor. Bu ağacın üç tane adı var. Çıtlık denildiği gibi sakızlık ve melengiç de deniliyor. Daha çok Mersin ve ilçelerinde yetişen Çıtlık ağacı, çok dayanıklı ve doğanın en aykırı ağaçlarından birisidir. Bu dayanıklılığı ve aykırılığından dolayı eskiden gemi yapımında ve birçok alanda kerestesi çok kıymetli olarak kabul edilir.
Avgan Köyünde bulunan Çıtlık ağacının ilginç bir öyküsü var. Köy sakinlerinden Abdullah Akçay, “Avgan’a ilk gelen Türk boyları bu çıtlık ağacını görünce nazardan ve diğer kötülüklerden korunmak için Avgan’ı bu ağacın çevresine kurmuşlar. Sonra, Avgan genişlemiş. Ama ağacın çevresinde kurulan ilk yerleşim alanına, “Çıtlık Mahallesi” adı verilmiş” dedi.
.JPG)
“İNCECİK GÖVDESİNE RAĞMEN AYAKTA DURUYOR”
İki tür çıtlık ağacı olduğunu kaydeden Akçay, “Birincisi, genellikle çalı şeklinde olan, orman içinde, yamaçlarda, dere kenarlarında bol bol yetişen, çıtlığı yumuşak olan dişi çıtlıktır. İkincisiyse, genellikle tek tek ve oldukça büyük olan, daha çok da tarla anlarında ve gölgelik için tarla ortalarında bırakılan, ya çıtlığı hiç olmayan, ya da daha iri ve sert olan erkek çıtlıktır. Sanırım bizim uğur kabul ettiğimiz çıtlık ağacı da erke çıtlıktır. Geçen yıl belediye iken o zamanki başkanımız Mümin Bayer, ağacı koruma altına almış, tam yaşını belirlemek için uzmanlara inceletmiş ve ağacımızın 560 yaşında olduğunu tespit ettirmişti” bilgisini verdi.
Çıtlık ağacının bir özelliğine de değinen Abdullah Akçay, “Köyümüzün uğuru olan ağacımız, 560 yıldır dimdik duruyor. Ama zaman, onu da yıprattı. Ağacın kenarları aşındı. İçi boşaldı. Ancak, ağacımız her şeye rağmen dimdik duruyor ve her yıl yeşeriyor. Her an gövdesinden kopacakmış gibi bir görünümü olmasına rağmen yaşanmayı başarıyor. Ancak, her ihtimale rağmen, geçen yıl ortasına kendi dalından bir çıtlık daha diktik. Ağacın gövdesinin içerisinde o da hızla büyüyor. Kucağında yavrusu olan anne gibi iki çıtlık iç içe büyüyor” dedi.
“ATA YADİGÂRI”
Çıtlık Ağacını Belediye Başkanlığı döneminde koruma altına alan eski Avgan Belediye Başkanı şimdinin Avgan Muhtarı Mümin Bayer, “Bu ağaç, bize atalarımızdan miras kaldığı için köy olarak ona gözümüz gibi bakarız. Geçen yıl, bizim için manevi diğeri yüksek bu ağacımızın çok inceldiğini görünce, Uşak Orman İşletme müdürlüğü ile temasa geçtim. Sağ olsunlar geldiler. Yaş tespiti yaptılar. Yaşaması için neler yapılması gerektiği konusunda bize bilgiler verdiler. Biz de harfiyen uyguladık. Sonra ne olur olmaz diyerek içine bir çıtlık fidanı diktik. Bu çıtlık ağacı bizlere dedelerimizden atalarımızdan miras kaldı. Ona gözümüz gibi bakarız. Köylümüz de çıtlık ağacını köyümüzün uğuru ve bereketi kabul eder. Herkes, ağaca zarar vermemeleri için çocuklarına sıkı sıkı tembihlerde bulunur. Ağaca bir şey olursa, Avgan’ı kuran dedelerimizin ve ninelerimizin kemiklerinin sızlayacağını düşünür, ağaca gözümüz gibi bakarız” diyerek Avgan için ağacın önemini dile getirdi.
