20 YAŞ ÜZERİ HER KADIN KENDİ MUAYENESİNİ YAPMALI
Meme kanserinin tedavisinde erken tanının önemine işaret ede Halk sağlığı Müdürü Hasan Kaya, “Meme Kanserinde erken tanı için 20 yaş üzeri her kadının, her ay adet başlangıcından sonraki dönemde düzenli olarak kendi kendine elle meme muayenesi yapmalıdır. Sağlık Bakanlığı tarafından 1-31 Ekim tarihleri arasında "Meme Kanseri Bilinçlendirme Ayı" olarak değerlendirilmektedir. Meme kanseri, memede ele gelen bir kitle, ağrı, meme başında akıntı, kitle olan göğsün yukarıda, dik ve dolgun olması, meme derisi üzerinde ödem, deri üzerinde portakal kabuğu görünümü ve meme başında sonradan olan içe çökmeyi başlıca belirtiler olarak sıralayabiliriz. Özellikle 50 yaş ve üzeri kadınlar riskli grubu oluşturuyor. Hiç doğum yapmamış ve geç doğum yapmış kadınlarda meme kanseri riski daha fazla oluyor. 20 yaş üzerindeki tüm bayanlar, her ay adet başlangıcından sonra düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yapılmalıdır. 40 yaş üzeri her bayanın yılda bir kez mamografi çektirmesi gerekiyor. Düzenli beslenme alışkanlığı sağlanmalı ve sistemli bir şekilde fiziksel aktivite yapılmalı. Doğumdan sonra en az 1 yıl Bebek emzirilmelidir. Risk grubunda olan kişiler, hormon ilaçlarını doktor kontrolünde kullanmalıdır" dedi.
UŞAK İL HALK SAĞLIĞI MÜDÜRÜ KAYA: HER KADIN MAMOGRAFİ YAPTIRMALI
Meme kanseri tanısın yapılabilmesi için mamografinin önemine dikkat çeken Kanserle Savaş Derneği Başkanı İsmet Ceylaner, “Kadınların kendi kendine yaptığı doğru muayenenin önemi büyüktür. Ancak bir kitlenin varlığının saptanması için en etkili yöntem mamografidir. Uygulanan tarama programları ile kanseri erken evrede yakalamaya çalışılmaktadır. KETEM’lerde 30-40 yaş arası bayanlara rahim ağzı taraması, 40-69 yaş arası bayanlara mamografi taraması, 50-70 yaş arası bayan ve erkeklere ise bağırsak kanseri taramaları yapılmaktadır” dedi. Hasan Kaya, hastalık hakkında şu bilgileri de paylaştı: Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerden gelişen kanserlerdir. Meme dokusunun herhangi bir yerinden kaynaklanabilir. En sık görülen tipi; meme kanallarından kaynaklanan “duktal” kanser denen kanserlerdir. Süt üreten bezlerden köken alan “lobüler” kanserler de sık görülür. Ayrıca diğer dokulardan kaynaklanan daha nadir medüller, tübüler, müsinöz gibi tipleri de vardır. Meme kanseri oluşumunda genetik değişiklikler çok önemlidir. Genetik yapıda çeşitli faktörlerin ve normal yaşlanmanın etkisiyle ortaya çıkan bozukluklar kansere neden olur. Ancak meme kanserlerinin sadece %7-9’luk bir kısmı ailesel geçişlidir. Özellikle anne tarafında genç yaşta meme kanseri ve erkek meme kanseri görülmesi ailesel bir geçişe işaret edebilir. Kadın cinsiyet ve yaşlanma meme kanseri için en önemli risk faktörleridir. Diğer bilinen risk faktörleri aşağıda belirtilmiştir; İlk doğum yaşı: 30 yaşından sonra ilk doğumunu yapanlarda, 18 yaş öncesinde ilk doğumunu yapanlara göre risk artmaktadır. Daha önceleri doğum sayısı ile kanser gelişimi arasında ters ilişki olduğu öne sürülmüşse de bu ilişki gösterilememiştir. Yine de hamilelik döneminde östrojen hormonunun daha düşük seviyelerde olması bu koruyucu etkinin ortaya çıkmasını sağlıyor olabilir. İlk adet yaşı: İlk adetini erken yaşlarda görenler, yaşam boyu daha uzun süre östrojen hormonuna maruz kalacaklarından dolayı risk artmaktadır. Menopoz yaşı: Menopoz bilindiği gibi kadının adetten kesildiği, doğurganlığının sona erdiği dönemdir. İleri yaşta (>55 yaş) menopoza girme meme kanseri riskini arttırmaktadır. Burada da etken uzun süre östrojen hormonuna maruz kalmadır. Emzirme: En az bir yıl süreyle emzirmenin koruyucu etkisinin olduğunu gösteren verilerin yanı sıra herhangi bir etkisinin olmadığını iddia eden çalışmalar da mevcuttur. Doğum kontrol hapları: Doğum kontrol haplarının uzun süre kullanımı meme kanseri gelişim riskini arttırmaktadır. Bunun yanı sıra en az beş yıl süreyle bu ilaçların kullanılmasının kalın bağırsak, rahim ve over (yumurtalık) kanseri riskini azalttığı gösterilmiştir. 10 yıldan daha uzun süre kullanımlarda ve özellikle genç yaşta (20 yaş öncesinde) kullanmaya başlamakla meme kanseri, kalp krizi ve inme riski artmaktadır. Burada özellikle belirtilmesi gereken husus doğum kontrol hapıyla birlikte sigara içiminin ciddi sorunlara yol açabileceğidir. İkisi birlikte kalp hastalıkları ve inme riskini belirgin arttırmaktadır. Menopoz sonrası hormon tedavisi: Bu tür ilaçlar genellikle menopoza bağlı şikayetlerin ortadan kaldırılması veya azaltılması amacıyla kullanılırlar. Bu ilaçlar vücudun üretimini kestiği östrojen ve progesteron hormonlarını içermektedir. Bu ilaçları 5 yıl ve daha uzun süre kullanan menopoz sonrası dönem kadınlarda meme kanseri ve rahim kanseri riski artar. SERKAN KARAYOL
Editör: TE Bilişim
