Uşak ilimizde bulunan gün yüzüne çıkarılmaya bekleyen “Pepuza Antik Kenti” ile ilgili ortaya atılan bir iddia tüm bilnenleri alt üst edecek şekilde.Hıristiyanlığın kayıp mezhebi Montanizm’in izlerini taşıması nedneiyle önem arz eden ve Anadolu’nun Frigya bölgesinde yer alan ve tek tanrıya inanan kişilerin saldırılarıyla yıkılmış ve ortadan kaldırıldığı iddia edilen antik Pepuza Kentinin Karayakuplu Köyünde değil Külköy de olduğu iddiaları şu ana kadar tüm bilinenleri alt üst edecek.
KÜLKÖY’DEKİ YER ALTI ŞEHRİ ‘PEPUZA’ KENTİDİR
Uşak İl Genel Meclisi Mart Ayı 2. oturumunda Uşak İl Genel Meclisi Uşak Turizm ve Sivil Toplum Kuruluşlarıyla İşbirliği Komisyonu Başkanı İbrahim Cevher tarafından okunan çalışma raporunda Pepuza Kentinin yeri konusunda şu bilgiler verildi: “Komisyonumuz, Karahallı İlçesine bağlı Külköy sınırları içerisinde yer altı şehrinin bulunduğu bilgisi alarak köy muhtarı ile birlikte yer altı şehrini mahallinde inceleyerek muhtardan bilgi aldı. Köyün kuzeybatı yönünde bulunan araziler üzerinde terk edilmiş mermer ocağında kayalarda bulunan kabartma hac işaretini, toprak üzerinde bulunan taşlar üzerinde yer alan çeşitli işaretleri görüntüleyerek, amfi tiyatro görünümünde olan ormanlık sahanın yamacında toprağın göçmesi sonucu oluşan derin kuyu görünümündeki yeri gördü. Derin bir çukur oluşumu yanında toprakta kat kat bölümlerin bulunması zihinlerde pek çok sorunun oluşmasına neden olmaktadır. Bu yerin 200 metre doğu kısmında tarihi eser kaçakçılarının iş makinesi kullanarak ortaya çıkardığı toprağın yaklaşık bir buçuk metre altında kemer girişli tuğla yapılı odalar dışarıdan görünmektedir. “
‘MONTANİSTLER BURADA İNTİHAR ETTİ’
Raporun ilerleyen bölümünde köylülerin yeraltı şehrinin ‘Pepuza Antik kenti’ iddialarını kanıtlar deliller sunduğunu kaydeden Cevher, “Köy muhtarı ve çevreyi bilen vatandaşlardan alınan bilgilerden gezilen sahada 2000 yılında Prof. Ahmet Ercan tarafından inceleme yapıldığı, bu alanda yer altı şehrinin olduğu, kilise, hamam ve amfi tiyatronun yer aldığını söylediği ifade edildi. O dönemlerde çevrede hiç kaçak kazı bulunmadığı da anlatıldı. ‘Pepuza Antik Kenti’nin burada olduğu Montanizm Tarikatı üyelerinin Bizans İmparatorluğundan kaçarak izlerini kaybettirmek için bu yer altı şehrinin inşa edildiği, daha sonraları kendilerini yer altı şehrine kapattığı, Karayakuplu Köyündeki dağ yamacında görülen çukurların da havalandırma bacalarının yer aldığı ifade edildi. Amerika’dan gelen bilim adamlarının bu çevrede inceleme yaptıkları, araştırma sonucunda, ‘bulduk’ diyerek çok büyük sevinç gösterileri yaptıkları anlatıldı.
Görülen bu arazinin altında gerçekten yeraltı şehri olduğu açık açık görülmektedir. Tarih ve kültür bakımından çok zengin olan bu sahanın öncelikle tarihi eser kaçakçılarından korunması için gerekli çalışmaların yapılmalıdır. Bu tarihi alanda, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Uşak Üniversitesi kanalıyla araştırma yapılması konusunda gerekli proje çalışmalarının bir an önce yapılmasında fayda olduğunda fikir birliğine varıldı” şeklinde ilginç bilgiler verdi.
MONTANİZM VE PEPUZA
Montanizm İ.S. 165 yılında Frigya’da ortaya çıkan ve ilk dönem Hristiyanları tarafından kurulan bir mezhep olarak biliniyor. Kadınlara özel bir önem veren mezhep, kadınların rahip kurulunda yer almasını kabul eden tek Hristiyan mezhebi. Kuruluşundan sonra hızla yayılan, Roma ve Konstantinapol’e kadar uzanan mezhebin Frigya uygarlığındaki ana tanrıça Kybele kültüründen etkilendiği, kadınlara toplumda ve kilise yönetiminde erkeklerle eşit rol verdiği belirtiliyor. Montanus’un Hristiyan olmadan önce Frigya bölgesinde Anadolu ana tanrıçası Kibele kültünün rahibi olduğuna inanılmaktadır. Bu nedenle mezhep kadın liderlerin aktif çalışma alanına girmiştir.
PEPUZA DA İKİ KADIN PEYGAMBER YAŞADI
Hareketin Montanus’dan sonra en önemli iki ismi Priscilla/Prisca ve Maximilla isimli zengin ve dul iki kadındır. Rivayetlere göre, bu iki kadın Montanus’la tanıştıktan sonra eşlerinden boşanmış, peygamber olarak adlandırılmış ve harekete oldukça önemli katkılarda bulunmuş. Montanus kendini peygamber ilan etmiş, Pepuza’yı merkez olarak seçmiş. Anadolu’da doğmuş olmasına rağmen İtalya ve Kuzey Afrika’ya kadar yayılmış. Pepuza zaman içinde bölgenin dışında yaşayanlar için bir hac merkezi haline dönüşmüş.
PEPUZA ANTİK KENTİ TARİHÇESİ VE KALINTILARI
Pepuza, Anadolu’nun Frigya bölgesi antik bir kentidir.Hristiyanlığın Kayıp mezhebi Montanism‘in merkezi olarak kabul edilir. Antik Yazar Epiphanios, şehrin yaklaşık olarak 377 yılında tek tanrıcıların saldırılarıyla yıkıldığını bildirir. Fakat şehrin tamamen ortadan kalkmadığı Hierokles’in buradan bir piskoposluk olarak bahsetmesinden anlaşılır.
Radet ve Ramsay, 6. yüzyılda şehrin Iustinianupolis adını aldığını ileri sürerler. Hierokles göre ise şehir Büyük Menderes Nehri’nin sağ kolu olan Antik dönemde Glaukos denilen Küfu Çayı‘nın aşağısında yer alıyordu. Ancak bu bilgiler kesin olmadığı gibi şehrin tam yeri hala bilinmemektedir.
Hristiyanlığın kayıp mezhebi Montanizmin ortaya çıktığı sanılan Pepuzanın, M.S. 150 yılında ortaya çıktığı sanılan Montanizmin kurucusu Montanus adında bir rahip ile Maximilia ve Priscila adında iki ruhani kadın.Uşak Müzesi’nde bulunan bir yazıta göre Manisa Alaşehir tarafında kurulan Montanizm kurucusu Montanus’un kendini peygamber ilan edip bu kanyondaki Pepuzayla Tymion kentlerini de bu akımın merkezi haline getirmesiyle kanyon önemini artırmıştır.Yaklaşık 2500 yıllık Clandras Köprüsü de esasen köprü niyetinden ziyade bu şehirlere su taşımak için su kemeri olarak yapılmıştır.
PEPUZA ANTİK KENTİ KAZI ÇALIŞMALARI
2002 yıllarında Alman Prof. Dr. Peter Lampe ve ABD’li Prof. Dr. William Tabbernee tarafından Karayakuplu Köyü’nde yüzey çalışması yaparken, Pepuza Antik Kenti’nin saptanmasıyla Kayıp mezhep Montanizm de bulunmuş oldu.
Ancak, Külköylülerin kanıtlarıyla ortaya attığı iddia doğru çıkarsa Karayakuplu Köyünde pepza kenti ile ilgili şu ana kadar yapılan tüm çalışmaları boşa çıkaracak görünüyor.
SALİH KILINÇ (ÖZEL HABER)
